Budowa ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego – funkcje i choroby

Ucho to narząd słuchu i równowagi, który odgrywa kluczową rolę w odbieraniu dźwięków oraz utrzymywaniu orientacji przestrzennej. Składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego, z których każda pełni określone funkcje. Zrozumienie budowy i funkcji ucha pozwala lepiej zrozumieć mechanizmy działania słuchu oraz możliwe choroby, które mogą go zaburzać.

Budowa i funkcje ucha zewnętrznego

Ucho zewnętrzne obejmuje:

  • Małżowinę uszną – zewnętrzną część widoczną na głowie, zbudowaną z chrząstki pokrytej skórą. Jej główną funkcją jest zbieranie i kierowanie fal dźwiękowych do przewodu słuchowego.
  • Przewód słuchowy zewnętrzny – kanał prowadzący dźwięki do błony bębenkowej. Jest wyściełany skórą, gruczołami łojowymi i woskowinowymi, które produkują ochronną wydzielinę (woskowinę) zapobiegającą przedostawaniu się zanieczyszczeń.
  • Błona bębenkowa – cienka, elastyczna błona oddzielająca ucho zewnętrzne od środkowego. Wibruje pod wpływem fal dźwiękowych, zamieniając je na drgania mechaniczne.

Choroby ucha zewnętrznego

  • Zapalenie ucha zewnętrznego (ucho pływaka) – infekcja skóry przewodu słuchowego, objawiająca się bólem, świądem i wydzieliną.
  • Czop woskowinowy – nagromadzenie nadmiaru woskowiny, co może powodować uczucie zatkania i pogorszenie słuchu.
  • Uszkodzenia mechaniczne – wynikające np. z niewłaściwego czyszczenia uszu.

Budowa i funkcje ucha środkowego

Ucho środkowe obejmuje:

  • Jamakę bębenkową – przestrzeń wypełnioną powietrzem, w której znajdują się trzy kosteczki słuchowe: młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Kosteczki te wzmacniają drgania dźwiękowe i przekazują je dalej.
  • Trąbkę słuchową (Eustachiusza) – kanał łączący jamę bębenkową z gardłem, odpowiadający za wyrównywanie ciśnienia między uchem środkowym a środowiskiem zewnętrznym.
  • Okienko owalne – membrana, która przekazuje drgania z ucha środkowego do wewnętrznego.

Choroby ucha środkowego

  • Zapalenie ucha środkowego – często występująca u dzieci infekcja, objawiająca się bólem, gorączką i osłabieniem słuchu.
  • Perforacja błony bębenkowej – przerwanie błony bębenkowej na skutek urazu lub infekcji.
  • Otoskleroza – choroba, w której dochodzi do unieruchomienia strzemiączka, co prowadzi do stopniowej utraty słuchu.

Budowa i funkcje ucha wewnętrznego

Ucho wewnętrzne pełni dwie główne funkcje: odbieranie dźwięków i utrzymywanie równowagi. Składa się z:

  • Ślimaka – spiralnie skręconej struktury odpowiedzialnej za przekształcanie drgań mechanicznych w impulsy nerwowe. Znajdujące się wewnątrz komórki słuchowe (rzęski) reagują na fale dźwiękowe i wysyłają sygnały do mózgu poprzez nerw słuchowy.
  • Przedsionka – części odpowiedzialnej za równowagę statyczną, pomagającej w orientacji pozycji ciała.
  • Kanałów półkolistych – struktur wypełnionych płynem, odpowiadających za równowagę dynamiczną i reagujących na ruch głowy.

Choroby ucha wewnętrznego

  • Choroba Ménière’a – przewlekła choroba objawiająca się zawrotami głowy, szumem w uszach i postępującą utratą słuchu.
  • Zapalenie błędnika – stan zapalny ucha wewnętrznego, który może powodować zaburzenia równowagi i słuchu.
  • Głuchota odbiorcza – uszkodzenie komórek słuchowych lub nerwu słuchowego, prowadzące do trwałej utraty słuchu.

Podsumowanie

Ucho pełni kluczową rolę zarówno w odbieraniu dźwięków, jak i utrzymywaniu równowagi. Zaburzenia w funkcjonowaniu którejkolwiek z jego części mogą prowadzić do problemów ze słuchem lub równowagą, co znacząco wpływa na jakość życia. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów, takich jak ból, zawroty głowy czy utrata słuchu, warto skonsultować się z laryngologiem w celu dokładnej diagnostyki i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Leave a reply